شایسته سالاری بر مبنای تعهد و تخصص در منابع دینی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری قرآن و علوم _ گرایش مدیریت
چکیده
شایسته سالاری به معنی داشتن توانایی و مهارت، لیاقت و صلاحیت، تعهد و تخصص در امر مدیریت و حکومت و در گزینش افراد در سازمان، یک مفهوم شناخته شده و مطابق با فطرت انسانی است که هر فرد عقلا ضرورت آن را احساس می‌کند. اما سئوالی که به ذهن می رسد این است که این امر از نظر نقل و در منابع دینی و اسلامی چگونه دیده شده است؟ فرض بر این است که این امر از دیدگاه اسلام علاوه بر ضرورت عقلی، از نظر نقلی نیز به آن اهتمام زیاد داده شده و آن را یک امر لازم و ضروری در همه امور بویژه در امر گزینش در سازمان و مدیریت دیده است. بر همین اساس این پژوهش با هدف کاوش دیدگاه اسلامی در این زمینه در منابع نقلی، با روش توصیفی- تحلیلی و با جستجوی کتابخانه‌ای این مسئله را در سه بخش قرآنی، منابع حدیثی و سیره عملی نبوی و علوی مورد بحث و بررسی قرار داده و سرانجام ضمن تبیین دیدگاه اسلام در این زمینه در بخش‌های سه‌گانه فوق، به این نتیجه رسیده است که شایسته سالاری در مدیریت از دیدگاه منابع نقلی دین اسلام یک امر ضروری است که باید مورد توجه قرار گیرد و کاربرد عملی ویژه ای در امر حکومت داری مطلوب و اداره سازمان در ابعاد مختلف دارد.
کلیدواژه‌ها
- قرآن
- نهج البلاغه
- ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، ( 1385 ق)، دعائم الإسلام، محقق: آصف فیضى، قم: مؤسسة آل البیت (ع) .
- ابن شعبه حرانى، حسن بن على،( 1404ق)، تحف العقول، محقق: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
- اخوان کاظمی، بهرام،(زمستان 1379)، «عدالت و خود کامگی ستیزی در اندیشه سیاسی امام علی (ع)»، مجله حکومت اسلامی.
- امینی، عبدالحسین،(بی تا)، الغدیر، بیروت: دارالکتب العربی ، ج 8.
- آمدى تمیمى، عبد الواحد بن محمد،( 1410 ق )، غرر الحکم و درر الکلم(یک جلدی) محقق : رجائى، سید مهدى قم: دار الکتاب الإسلامی، چاپ دوم.
- آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی،( 1366 ش)، غرر الحکم و درر الکلم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- بخشایشی اردستانی، احمد،(1383)، «سیر تاریخی اندیشه های سیاسی در غرب(از افلاطون تا نیچه)»، تهران: آوای نور.
- برقى، احمد بن محمد بن خالد (1371ق)، المحاسن، ج1، مصحح: محدث جلاالدین، قم: دارالکتب الاسلامیه.
- بیهقی، احمد، سنن الکبری، (بی تا)، بیروت، دارالفکر، ج 10.
- پولادی، کمال،(1386)، «تاریخ اندیشه سیاسی در غرب(ازسقراط تا ماکیاولی)، تهران: نشرمرکز، چاپ چهارم.
- حسن اللهی، منوچهر،( 1386)، نگاهی به سیره ی پیامبر اعظم، قم، بوستان کتاب.
- حیدری تفرشی،( 1386)، مدیریت اسلامی، اراک، نشر نویسنده.
- رحیق، علی اعضان و مارک گلی،(1384)، دانشنامه در علم سیاست، تهران انشارات فرهنگی صبا.
- رحیمی، محمد رضا، (1390 )، شایسته سالاری و راهبردهای آن در رویکرد اسلامی، مجله اسلام و پژوهشهای مدیریتی، سال اول، شماره 3.
- رشید رضا، محمد،( 1420ه ق)، تفسیر القرآن الحکیم( المنار)، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- زاهدی، شمس السادات، و ابراهیم شیخ،(1389) «الگوی قابلیت های راهبردی مدیران میانی و دولتی»، مطالعات مدیریت راهبردی، ش 1.
- سلیم بن قیس هلالى،( 1405ق)، کتاب سلیم بن قیس الهلالی،ج2، تحقیق: محمد انصاری زنجانی، قم: الهادی.
- شفیعی مطهر، (1386)، علی‌رضا، پیام های پیامبر، قم: رواق دانش.
- شیخ مفید، محمد بن محمد،( 1413 ق)، الإختصاص، محقق: غفارى، على اکبر و محرمى زرندى، محمود، قم:الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، چاپ: اول.
- شیخ مفید، محمد بن محمد، (1413ه ق)، الجمل، قم:انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید.
- کلینى، محمد بن یعقوب، (1388ق)، الکافی، محقق: على اکبر غفارى و محمد آخوندى، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
- کلینی، ابو جعفر محمدبن یعقوب بن اسحق رازی، ( 1388ق )، اصول کافی، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج 1.
- گنجعلی، اسدالله و دیگران،(1392)، «بررسی معیارهای شایسته سالاری در قرآن»، اسلام و پژوهشهای مدیریتی، پائیز و زمستان.
- مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى،( 1403 ق)، بحار الأنوار، محقق: جمعى از محققان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- مزینانی، محمد صادق، ( 1389)، ماهیت حکومت نبوی، قم، بوستان کتاب.
- مطلبی اصل، صمد،(1387) مدیریت شایستگی، ماه نامه تدبیر، ش 187.
- موسسه ی فرهنگی و هنری قدر ولایت، (1386)، سیره ی مدیریتی پیامبر اعظم ، تهران: قدر ولایت.
- وتر، ظاهر، (1374)، مدیریت نظامی در نبرد‌های پیامبر اکرم (ص)، ترجمه و تحقیق اضغر قائدان، تهران: صریر.
- هاشمى خویى، میرزا حبیب الله، (بی تا )، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة،ج11، ترجمه: حسن زاده آملى، و محمد باقر کمره‌اى، محقق: ابراهیم میانجى، تهران: مکتب الاسلامیه.
- یاد نامه دومین کنگره ی هزاره ی نهج البلاغه، (1363)، «مقاله زین العابدین قربانی »، چاپ اول.
)